9 Điều căn dặn của Hải Thượng Lãn Ông

Hải Thượng Lãn Ông căn dặn những điều gì ?

1, Phàm người học thuốc, tất phải thấu hiểu lý luận đạo Nho, có thông lý luận đạo Nho thì học thuốc mới dễ. Khi có chút thì giờ nhàn rỗi, nên luôn luôn nghiên cứu các sách thuốc xưa  nay, luôn luôn phát huy biến hóa thâm nhập được vào tâm, thấy rõ được ở mắt, thì tự nhiên ứng vào việc làm mà không phạm sai lầm.

2, Phàm người mới đi thăm bệnh, nên tùy bệnh cần kíp hay không, mà sắp đặt đi thăm trước hay sau. Chớ nên vì giàu sang hay nghèo nàn mà nơi đến trước chỗ tới sau, hoặc bốc thuốc lại phân biệt hơn kém. Khi lòng mình có chỗ không thành thật thì khó mong thu được hiệu quả.

3, Khi xem bệnh cho đàn bà, con gái và đàn bà góa, nicô cần phải có nguời nhà bên cạnh mới bước vào phòng mà thăm bệnh, để tránh hết sự, nghi ngờ, dù cho đến con hát nhà thổ cũng vậy, phải đứng đắn, coi trọng họ như nhà tử tế, chớ nên đùa cợt mà mang tiếng bất chính sẽ bị hậu quả về tà dâm.

4, Phàm thầy thuốc nên nghĩ đến việc giúp đỡ người, không nên tự ý cầu vui, như mang rượu lên núi, chơi bời ngắm cảnh, vắng nhà chốc lát, nhỡ có bệnh nhân cấp cứu làm cho người ta sốt ruột mong chờ nguy hại đến tính mạng con người. vậy cần phải biết nhiệm vụ mình là quan trọng thế nào?

5, Phàm gặp phải chứng bệnh nguy cấp, muốn hết sức mình để cứu chữa tuy đó là lòng tốt, song phải nói rõ cho gia đình người ốm biết trước rồi mới cho thuốc, lại có khi phải cho không cả thuốc như thế thì thuốc uống nếu có công hiệu thì người ta sẽ biết cảm phục mình, nếu không khỏi bệnh, cũng không có sự oán trách mà tự mình cũng không hổ thẹn

6, Phàm chuẩn bị thuốc men nên thì nên mua giá cao để được thuốc tốt. Theo sách lôi công mà bào chế và cất giữ thuốc men cho cẩn thận. Hoặc y theo từng phương mà bào chế, hoặc tùy thời gian, tùy bệnh mà gia giảm. Khi lập ra phương mới , phải phỏng theo ý nghĩ của người xưa, chớ nên tự lập ra các phương bừa bãi đẻ thử bệnh. Thuốc sắc và thuốc tán nên có đủ. Thuốc hoàn và thuốc đun nên chế sẵn. Có như thế mới ứng dụng được kịp thời, khi gặp bệnh khỏi phải bó tay.

7, Khi gặp bạn đồng nghiệp cần phải khiêm tốn hòa nhã, giữ gìn thái độ kính cẩn không nên khinh nhờn. Người lớn tuổi hơn mình phải kính trọng, người học giỏi thì coi như bậc thầy, người kiêu ngạo thì mình nhân nhượng, người kém mình thì dìu dắt họ. Giữ được lòng đức hậu như thế, sẽ đem lại nhiều hạnh phúc cho mình.

8, Khi đến xem bệnh ở những nhà nghèo túng hay những người mồ côi, góa bụa, hiếm hoi , càng nên chăm sóc đặc biệt. Vì những người giầu sang không lo không có người chữa, còn những người nghèo hèn thì không đủ sức đón được người giỏi vậy ta để tâm một chút họ sẽ được sống suốt đời. Còn những người con thảo vợ hiền nghèo mà mắc bệnh ngoài việc cho thuốc còn tùy vào sức mình mà chu cấp cho họ nữa, vì có thuốc mà không có ăn thì vẫn đi đến chỗ chết. Cần phải cho họ được sống toàn diện, mới đáng gọi là nhân thuật. Còn những kẻ vì chơi bời phóng đãng mà nghèo mà mắc bệnh thì không đáng tiếc lắm.

9, Khi chữa cho ai khỏi bệnh rồi, chớ có mưu cầu quà cáp, vì những người nhận của người khác thường sinh ra nể nang huống chi đến kẻ giàu sang tính khí thất thường mà cầu cạnh thường hay bị khinh rẻ. Còn việc tâng bốc người ta để cầu lợi , thường hay sinh ra chuyện, cho nên nghề thuốc là thanh cao , ta phải giữ khí tiết cho trong sạch. Tôi xét lời dạy bảo của các bậc tiên hiền về lòng tử tế và đức hàm rục. Rèn luyện cho mình chặt chẽ và đầy đủ . Đạo làm thuốc một nhân thuật chuyên bảo vệ sinh mạng con người , phải lo cái lo của người và vui cái vui của người, chỉ lấy việc cứu sống mạng người để làm nhiệm vụ của mình, không nên cầu lợi, kể công, tuy không có sự báo ứng ngay nhưng để làm ân đức về sau.

Nguồn: Tài danh y học Việt Nam và Thế Giới